İskoçya'da Ev Almak

İngiltere, Kuzey İrlanda ve Galler ile birlikte Birleşik Krallık’ı oluşturan dört ülkeden biri olan İskoçya; yeşil doğası, korunmuş tarihi dokusu ve geniş kırsal alanlarıyla huzurlu bir yaşam sunuyor. Birleşik Krallık’ın diğer bölgelerine kıyasla temel harcama kalemlerinin daha düşük fiyatlı olması, çalışan ve öğrencilerin İskoçya’ya ilgisini artırıyor.

İngiltere’yle yaklaşık 150 kilometre uzunluğunda bir kara sınırı paylaşan İskoçya’nın üç tarafı denizlerle çevrilidir. 5,5 milyon nüfuslu ülkenin başkenti Edinburgh’tur. Para birimi İngiliz sterlinidir.¹

Büyük Britanya Adası’nın kuzeyindeki İskoçya’da yaşamayı mı planlıyorsunuz? Bir ev kiralamak yerine satın alma seçeneklerini mi değerlendirmek istiyorsunuz? Bu yazıda İskoçya’daki emlak piyasasının durumu ve ev satın alma süreci hakkında bilgi edinebilirsiniz.

İskoçya ev fiyatları

Satılık ev fiyatlarını belirleyen başlıca etkenler arasında evin bulunduğu şehir, merkeze olan uzaklığı, metrekaresi ve niteliği (bağımsız, yarı bağımsız, sıra ev veya apartman dairesi olması) yer almaktadır.

İskoçya’da son yıllarda emlak piyasasının hareketliliğinde İskoç ve İngiliz vatandaşlarının yanı sıra yabancıların da payı artıyor. Rekabetçi fiyatlar sunan köklü İskoç üniversiteleri yabancı öğrenciler tarafından daha fazla tercih ediliyor. İskoçya’da yüksek öğrenim gören yabancı öğrenci oranı %22 ve bu oran %19 olan Birleşik Krallık ortalamasının üzerinde seyrediyor.² Ayrıca, ülkede yabancı iş gücü de artıyor.

İskoçya’nın en yüksek nüfuslu beş şehri sırasıyla Glasgow, Edinburgh, Aberdeen, Dundee ve Paisley’dir.³

Ülkenin en büyük beş şehrinde ortalama satılık konut fiyatları:

Şehir	Merkez m² fiyatı	Merkez dışı m² fiyatı
Glasgow⁴	4,413 GBP	2,143 GBP
Edinburgh⁵	4,664 GBP	3,294 GBP
Aberdeen⁶	2,586 GBP	2100 GBP
Dundee⁷	4,471 GBP	3,294 GBP
Paisley⁸	3,447 GBP	2,745 GBP

Tablodaki bilgiler, 05.05.2023 tarihinde Numbeo’dan alınan yaklaşık ortalama değerlerdir.

İskoçya emlak piyasası, Birleşik Krallık emlak piyasasının bir parçasıdır. Bu nedenle, Birleşik Krallık genelinde hizmet veren emlak şirket ve sitelerinde İskoçya’dan da ev ilanları bulunur. Mart 2023 itibariyle Birleşik Krallık’ta yaygın olarak kullanılan beş emlak sitesi⁹:

• rightmove.co.uk
• zoopla.co.uk
• onthemarket.com
• primelocation.com
• openrent.co.uk.

Birleşik Krallık geneli dışında, İskoçya emlak piyasasına özel olarak hizmet veren emlak şirketleri de mevcuttur.

Bunlardan İskoçya genelinde faaliyet gösteren üç tanesi:

• s1homes.com
• sspc.co.uk
• espc.com

İskoçya emlak piyasasından 2022 yılında ev fiyatları bir önceki yıla göre 23.000 GBP artarak ortalama 242,213 GBP’ye yükselmiş, Kirkcaldy ( %29) ve Johnstone (%24) en yüksek artış gösteren yerleşim birimleri olmuştur.¹⁰

Konut türlerine göre İskoçya emlak piyasasındaki ortalama fiyatlar¹¹:

Konutun türü	Ortalama satış fiyatı
Bağımsız konut	328,556 GBP
Yarı bağımsız konut	208,506 GBP
Sıra ev	174,967 GBP
Apartman dairesi	147,668 GBP

Tablodaki bilgiler, 06.05.2023 tarihinde Zoopla’dan alınan son 12 aylık ortalamayı gösteren ortalama değerlerdir.

İskoçya’ya taşındığınızda bir Wise hesabı edinebilirsiniz.

GBP hesap bilgilerinizle:

• Birleşik Krallık’a yapacağınız sterlin transferleri ücretsizdir.
• Birleşik Krallık’taki bankalardan kesintisiz sterlin alabilirsiniz.
• Birleşik Krallık’ta geçerli bir ikamet adresiniz varsa Wise kart sahibi olabilirsiniz. Bu kart, Wise hesabınıza bağlıdır ve bakiyenizi günlük ihtiyaçlarınızda kullanmanıza olanak sağlar.

Ücretsiz Kaydol! 💰

İskoçya satılık ev

Birleşik Krallık'ın genelinde olduğu gibi İskoçya’da da yabancılar ev satın alabilir. Ev satın alırken izlenen hukuki prosedürler Birleşik Krallık'ın geneliyle benzerlik göstermektedir. Bununla birlikte, vergi oranları ve süreçlerle ilgili İskoçya’ya özgü uygulamalar da bulunmaktadır.

İngiltere, Kuzey İrlanda ve Galler'den farklı olarak İskoçya’da satın alma teklifi bağlayıcıdır ve teklif aşamasından itibaren yasal temsilci bulundurma zorunluluğu vardır.¹²

İskoçya’da ev satın alma işlemi şu adımları içerir¹³:

• Ev raporunun hazırlanması (satıcı)
• Teklifin sunulması (alıcı)
• Devir işlemi (satıcı/alıcı)
• Anlaşma (satıcı/alıcı)
• Tapu kaydı (alıcı)

Alıcı ve satıcı tarafların avukatları satış koşullarını içeren “missive” adı verilen mektupları gönderir; bu mektuplar kabul edilince sözleşme bağlayıcı hale gelir ve alıcının cayma durumunda tazminat ödeme yükümlülüğü olur.¹³ Bu nedenle İskoçya’da ev almak isteyenlere anlaşma koşullarını iyi incelemeleri ve ilave masrafları dikkate almaları önerilmektedir.

İskoçya’da ev almak hem alıcı hem de satıcı bir yasal temsilciyle hareket etmeyi gerektirdiği için bütçelemeye temsil giderinin dahil edilmesi gerekir.

Alıcının üstlendiği çeşitli vergi ve harçlar mevcuttur. Alıcı tarafından ödenecek ücretler¹⁴:

İşlem	Ortalama tutar	Açıklama
Vekalet ücreti	850 GBP+KDV (%20)= 1020 GBP	Satın alma fiyatına göre değişebilir.
Resmi kayıt ücreti - Tapu kaydı	70 GBP (KDV dahil)	Satın alma fiyatına göre değişebilir.
Resmi kayıt ücreti - Teminat ücreti	70 GBP (KDV dahil)	-
Elektronik havale ücreti	20 GBP (KDV dahil)	-
Alıcı tarafından ödenen toplam	1180 GBP	Satın alma fiyatına göre değişebilir.

Wise ile geleneksel bankacılık kesintilerine takılmadan yurt dışına para gönderebilir ve yurt dışından para alabilirsiniz.

Hesaplayıcımızda işlem ücretini, kullanılan kuru ve alıcıya ulaşacak meblağı açıkça görürsünüz.

Yabancılar İskoçya’da ev alırken, ülkedeki bankalardan konut kredisi (mortgage) alabilmektedir. İskoçya’da ev satın alırken bazı uygulamalar Birleşik Krallık genelinden farklılık göstermekle birlikte, konut kredisi süreçleri ülkenin geri kalanıyla benzerdir.

İskoçya’da konut kredisinden faydalanmak isteyen yabancıların Birleşik Krallık genelinde olduğu gibi ülkede en az üç yıl yaşamış olmaları, ülkedeki bir bankada hesaplarının bulunması, iyi bir kredi skoruna sahip olmaları, uzun süreli bir iş sözleşmesi yapmış olmaları ve bir depozito yatırmaları genellikle aranan koşullardır.¹⁵

İskoçya’da ev alarak oturum izni almak

Gayrimenkul edinmek bazı ülkelerde yabancı ülke vatandaşlarına oturma izni sağlayan bir yöntem olarak kullanılabilmektedir. Genellikle belli bir meblağın üzerinde mesken ya da ticari emlak alımı şartıyla yabancı ülke vatandaşlarına oturum izni veren ülkeler bulunmaktadır.

İspanya, Portekiz ve Yunanistan gibi bazı Avrupa ülkeleri, altın vize (golden visa) olarak da bilinen yöntemle ev alımı karşılığında oturma izni verebilmektedir.

Birleşik Krallık'ın ve onun bir parçasını oluşturan İskoçya’da ise böyle bir uygulama bulunmamaktadır. Bir yabancının İskoçya’da ev alması, ülkede ikamet hakkı doğuran bir işlem değildir.

Yazıda kullanılan kaynaklar:

1. Currency of Edinburgh- Introducing Edinburgh
2. International Students in Scotland - Scottish Government
3. The five largest cities in Scotland (and their investment strengths) - Investment Monitor
4. Cost of Living in Glasgow - Numbeo
5. Cost of Living in Edinburgh - Numbeo
6. Cost of Living in Aberdeen - Numbeo
7. Cost of Living in Dundee - Numbeo
8. Cost of Living in Paisley - Living Cost
9. Top Real Estate Websites in UK Ranking Analysis for March 2023 - similarweb
10. Average Scottish house prices rise by £23,000 - Insider
11. House prices in Scotland - Zoopla
12. Buying Property in the UK: A Guide for Foreigners - Get Golden Visa
13. Buying a house - mygov.scot
14. Purchase of a residential property- munronoble.com
15. Can Foreign Nationals Get a Mortgage in Scotland Post Brexit? - GPD Mortgage Solutions

Kaynaklar, 27.6.2023 tarihinde kontrol edilmiştir.